Sau Hà Nội, từ chiều 8-3 thị trường ngoại tệ tại TP.HCM cũng đột ngột ngừng giao dịch công khai nhằm tránh sự kiểm tra gắt gao.

Trong khi đó, các cơ quan quản lý khẳng định sẽ mạnh tay hơn với các trường hợp giao dịch USD trái phép.

Trung tâm vàng bạc đá quý tại số 178-180 Lê Thánh Tôn (quận 1, TP.HCM) đóng cửa lúc 16g ngày 8-3 với lý do “nghỉ lễ”. Nhiều cửa hàng vàng khác cũng xua tay khi có khách hỏi mua USD.

Một tiệm vàng trên đường Lê Thánh Tôn, Q.1, TP.HCM đóng cửa nghỉ bán chiều 8-3 - Ảnh: Thuận Thắng

Rút vào bí mật

Ghi nhận của Tuổi Trẻ lúc 16g ngày 8-3, dù trung tâm giao dịch vàng bạc này đã đóng cửa và tắt điện nhưng vẫn liên tục có khách ghé vào. Đa số khách hàng đều tỏ ra ngơ ngác vì thông thường trung tâm này giao dịch đến hơn 19g mới nghỉ. Nhiều người đã ghé vào các cửa hàng vàng bạc bên cạnh hỏi thông tin mới vỡ lẽ nhiều tiệm vàng đang né đợt kiểm tra mua bán ngoại tệ trái phép từ các cơ quan chức năng.

Anh Tuấn (quận 1) cho biết ngày thường vẫn mua bán USD với các tiệm vàng trong trung tâm này nhưng chiều 8-3 anh điện thoại theo số điện thoại bàn không thấy nhấc máy. Anh ra tận nơi tìm hiểu mới biết nhiều tiệm vàng lân cận chỉ còn giao dịch vàng, ngừng hẳn hoạt động mua bán USD.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ tại một số tiệm vàng ở cửa tây chợ Bến Thành (quận 1) cho thấy hoạt động giao dịch USD chỉ “án binh” ở bề nổi, chuyển sang giao dịch ngầm nhằm né sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Nhân viên một tiệm vàng cho biết mấy ngày gần đây cơ quan chức năng đang vào cuộc thanh tra, kiểm tra gắt gao hoạt động thu đổi ngoại tệ nên các tiệm vàng không dám công khai như trước.

Sẽ khởi tố nếu giao dịch USD trái phép giá trị cao

Ông Nguyễn Hoàng Minh, phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, cho biết theo quy định đã có từ nhiều năm qua, người dân có quyền được sở hữu ngoại tệ nhưng chỉ được bán ngoại tệ tại những nơi quy định như chi nhánh hoặc các phòng giao dịch của ngân hàng, hoặc các quầy thu đổi được Ngân hàng Nhà nước cấp phép. Ngoài các chi nhánh và phòng giao dịch ngân hàng, trên địa bàn TP.HCM hiện có 75 đại lý thu đổi ngoại tệ chủ yếu đặt tại khách sạn 3 sao trở lên, siêu thị, văn phòng bán vé hàng không nước ngoài, sân bay, các trung tâm thương mại...

Hiện chỉ có một vài tiệm vàng đồng thời là đại lý thu đổi, nghĩa là có quyền mua ngoại tệ của người dân nhưng không được quyền bán ngoại tệ. Còn lại các tiệm vàng khác đều không được cấp phép kinh doanh ngoại tệ, do vậy trong trường hợp giao dịch với các điểm mua bán ngoại tệ không có giấy phép sẽ chịu rủi ro nếu bị cơ quan chức năng phát hiện.

Ngân hàng Nhà nước đang phối hợp với lực lượng công an vào cuộc với quyết tâm cao độ để chấn chỉnh hoạt động mua bán USD tại thị trường tự do. Lần này việc kiểm tra sẽ được tiến hành thường xuyên, liên tục và đảm bảo yếu tố bảo mật, bất ngờ. Theo đó, cơ quan chức năng sẽ mở đợt thanh tra, kiểm tra mỗi ba tuần hoặc nửa tháng thay vì hằng tháng như trước.

Đáng lưu ý, quy trình xử lý vi phạm sẽ mạnh tay hơn. Ông Nguyễn Hoàng Minh cho biết ngoài biện pháp xử phạt vi phạm hành chính 57,5 triệu đồng trên mỗi trường hợp vi phạm, nơi này cũng đang kiến nghị cho phép tịch thu tang vật để tăng mức độ răn đe.

Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước TP.HCM đã phát hiện và kiến nghị UBND TP.HCM ra quyết định xử phạt chín trường hợp tiệm vàng mua bán ngoại tệ trái phép với tổng số tiền 517,5 triệu đồng. Riêng Chi cục Quản lý thị trường phạt tiền 25 triệu đồng với cửa hàng linh kiện máy tính tại P.Linh Trung, Q.Thủ Đức vì niêm yết giá hàng hóa bằng ngoại tệ.

Cơ quan chức năng như công an, quản lý thị trường sẽ mạnh tay hơn. Theo đó, những trường hợp tiệm vàng mua bán USD trái phép với giá trị từ 100 triệu đến dưới 300 triệu đồng sẽ bị khởi tố. Nếu đã bị xử phạt mà tái phạm sẽ bị rút giấy phép kinh doanh...

Phải đi từ gốc

Ông Minh cho biết theo quy định, người có nhu cầu USD hợp pháp (đi nước ngoài chữa bệnh, du học...) có thể đem những giấy tờ hợp pháp đến các chi nhánh ngân hàngyêu cầu mua USD. Ngược lại, người muốn bán USD có thể bán cho ngân hàng. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận thực tế một bộ phận người dân có nhu cầu hợp pháp khó mua tại các ngân hàng. Người có USD cũng không mặn mà bán cho ngân hàng do giá cả thấp hơn thị trường tự do. Những đợt thanh tra, kiểm tra trước đây tình hình mua bán ngoại tệ tại thị trường chợ đen chỉ lắng xuống, sau đó trở lại như cũ.

Theo một chuyên gia lâu năm trong ngành, song song với các biện pháp hành chính, trong đó vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc ra những giải pháp căn cơ, dài hạn cho thị trường đóng vai trò rất quan trọng trong việc bình ổn thị trường ngoại tệ. Thời gian qua việc quản lý thị trường ngoại tệ gần như bị buông lỏng, thói quen giao dịch, cất giữ USD trở thành tập quán của người dân.

Do vậy chấn chỉnh thị trường tự do phải đi từ các giải pháp kinh tế như việc chống nạn USD hai giá, tăng tiềm lực ngân hàng trong việc giải quyết những nhu cầu ngoại tệ chính đáng của người dân như chữa bệnh, du học, du lịch...Việc ngăn chặn giao dịch USD trái phép cũng cần có lộ trình, song song đó là giữ ổn định giá trị tiền đồng.

Theo A.Hồng - Tuổi Trẻ